De onderwijsvakbonden zetten in een toelichting hun visie op het lerarentekort uiteen. Voor iedere loopbaanfase werden eerst de problemen geschetst en in kaart gebracht. Daarna werden oplossingen aangereikt. Highlights daarbij waren, dat de focus weer op de kerntaken moet komen te liggen en dat het imago van het lerarenberoep toe is aan een upgrade.
Het was Koen De Backer, ondervoorzitter van het VSOA-Onderwijs, die de uiteenzetting mocht inleiden. Hij wees daarbij eerst op het feit, dat het probleem van het lerarentekort zich al jaren manifesteert, maar dat er tot op vandaag weinig sprake is van een daadkrachtig beleid om aan dat nijpend pijnpunt te verhelpen.
Niemand wil nog leraar worden
De maatschappelijke status van het lerarenberoep heeft de laatste decennia een ferme knauw gekregen. Dat is dan ook één van de vele oorzaken waarom er weinigen zich nog geroepen voelen om te gaan lesgeven.
Van wie toch nog voor een lerarenopleiding kiest en de sprong waagt om voor de klas te gaan staan, verlaat een niet onaanzienlijk percentage binnen de 5 jaar alweer het onderwijs. Vaak zijn de arbeidsomstandigheden, voorwaarden én de verloning in de private sector veel aantrekkelijker, zodat de afweging snel gemaakt is.
Een andere reden voor de uitstroom is het feit, dat jonge leerkrachten vaak meteen voor de leeuwen worden geworpen. In de aanvangsfase van hun loopbaan worden ze niet altijd en overal voldoende begeleid en gecoacht. Hierdoor hebben ze vaak het gevoel dat ze er alleen voor staan. Bovendien kunnen ze zich, vooral in het begin, ook veel te weinig concentreren op hun kerntaak; nl. het lesgeven.
Maak het lerarenberoep (opnieuw) aantrekkelijk
Om jongeren opnieuw voor de job van leerkracht te doen kiezen, moet het lerarenberoep (opnieuw) aantrekkelijk(er) worden. Er moet dan ook in eerste instantie dringend werk worden gemaakt van een betere verloning en dito arbeidsvoorwaarden, zodat er aan de lokroep van de privésector kan worden weerstaan.
Begeleiding en coaching moeten verzekerd worden voor starters. En alle leerkrachten moeten zich ook weer kunnen focussen op hun kerntaken. Het lesgeven staat daarbij voorop, maar ook voor andere belangrijke taken zoals: remediëren, differentiëren en evalueren moet er voldoende tijd zijn. Dat is vandaag niet het geval. Daarom moeten andere taken die niet tot de kernopdracht behoren (o.a. het houden van toezicht…) worden uitbesteed aan het ondersteunend personeel. Ook de planlast moet hierbij worden aangepakt.
Ook aan de rol van de lerarenopleidingen mag in dit alles niet worden voorbijgegaan. Zij hebben de belangrijke taak om leraren in spé degelijk voor te bereiden op hun toekomstige en verantwoordelijke, maatschappelijke taak.
Maatregelen nodig voor alle loopbaanfasen
Opnieuw jongeren doen kiezen voor het beroep van leraar is essentieel, maar dat alleen zal het probleem van het lerarentekort niet oplossen. Er zijn dus ook doordachte, doeltreffende en weloverwogen maatregelen nodig tijdens het verdere verloop van de carrière en niet in het minst op het einde ervan. Zo zal men leraren ook in het onderwijs houden.
Slotconclusie
Het imago van het lerarenberoep is dringend aan een upgrade toe. Er is dus nood aan een totaalplan op korte termijn, dat evenwel over de komende legislaturen heen moet gefaciliteerd worden.
Klik hier voor de diapresentatie van de uiteenzetting.
Marnix HEYNDRICKX
Voorzitter VSOA-Onderwijs